Cerita Rakyat Batak Toba
HAJAJADI NI OMAS
DI DOLOK PINAPAAN
Dinajolo
ninna di jamanna, disada huta di toru ni Dolok Pinapan, adong ma dua halak
namartinodohon, sada ma i digoari si Lingga jala tinodohonna namargoar si
Purba. Alai tutu dang namandok marga lingga manang marga purba, alani ido goar
ni nasida nadua. Nasopot somarama do nasida sopot somarina, molo dihata
sisaonari didok ma nasida na maliali.
Anggo ngolu siganup ari do holan sian na nilehon ni halak do nasida asa
mangolu, sipata ma si Lingga on laho mangula tu hauma ni halak asa adong dapot
inon mangan songon upa nasida karejo. Alai sipata ma molo so adong ulaon di
luat i, mangalului hau baen soban ma nasida nadua tu tombak. Dungi digadis
nasida ma manang ditaruhon ma soban na binoanna on tu jabu ni angka namora i,
dungi dapot dahanon ma
nasida ima di lompa gabe balanjo nasida. Tung naporsuk ma tahe parngoluon i,
boi ra tatagam boha ma halak na so marama so marina. Manipat ari ima parngoluon
ni nasida sahat tu na magodang nasida.
Disada
tingki masa ma haleon potir, sude angka hauma saba dang adong parbuena di huta
i, sude do jolma marhauma saba jala ido songon dalan ni ngolu dihuta i nang dihuta
na humaliang Dolok Pinapan i. Sega ma partaonan binaen ni logo ni ari, dang
adong aek lao tu saba jala batang aek pe nunga godang na marsik. Marsak ma jolma sudena. Jala angka
eme nang boras na disimpan di sopo nunga mulai suda. Hape anggo berengon
nian namasa on dang na ra suda dope panghilalaon. Nunga godang parhuta i laho manombang tu luat ni deba
disihadaoan. Angka ama-ama nang angka doli-doli nunga godang laho mangomo tu
galung ni deba asa adong manuhor boras.
Bohama
si Lingga dohot si Purba, ia naeng laho nasida mangido tu dongan sahutana, hape
angka parhuta i pe nunga tong haporsuhon jala dang adong be panagamon ni
nasida. Molo naujui olo dope angka hombar jabuna mangalehon songon gadong laho
panganon nasida hape sonari dang adong be. Nunga sude be tahe marsingkor
dibahen haleon on. Ia ditahi nasida mangihuthon angka jolma natorop laho
manombang, dang adong na olo mamboan nasida. Nunga tung lam porsuk ni
panghilalaan nasida, ai sipata holan sahali nama nasida mangan dibagasan dua
ari, i pe holan mangallang gadong nama.
Dinasadari
didok si Purba ma tu hahana i, lompa ma jolo gadong i hahang asa adong
allangonta. Nunga tolu ari hita naso mangan on, huhutma marhusor ibana sian
podomanna saotik alai dang tarsarat na be patna, Alani nasomangan i nasida gabe
marsahit ma boltok ni sipurba. Tung mansai asi ma rohani si Lingga tu
tinodohonna i, malengleng pangkilalaanna bohama na samudar on alai bohama
baenonna tu ise ma lao mangido gadong asa adong lompaon. Manang songon dia pe
tahe asa lalap anggikon, hubuat ma batuon hulompa ma. Ima ro tu roha ni si
Lingga. Dungi dibuat ma batu na sa pohul-pohul, dipamasuk ma tu hudon i,
dipagalak ma api jala dilompa ma batu on. Sai digorgori nasida ma api on.
Dungi
didok si purba ma tu hahana i, “nunga boha hahang gadong i, nunga masak? asa
niallang sabiji”. Dungi di alusi ma “dang dope anggi, paima ma satongkin nai,
ai pir dope”. Huhut ma songon na disigat hudon on, alai anggo ibana nunga
tumatangis mamereng tinodohonna na marsahit i. Dung leleng disungkun muse
“nunga boi allangon gadong i hahang”. Dialusi ma muse “tongkin nai hian anggi, ngaltik dope, papodom ma jolo disi”
ninna si Lingga mangalusi.
Dang
tartaon nasida be haroa alani malena jala ala ni ngolngol na paimahon batu
nanilompana on, tarpodom ma nasida nadua. Dungi rap marnipi ma nasida nadua, di
nipi na i ro ma sada natua-tua mandok tu nasida. “Uei laho ma hamu martangiang
tu punsu ni Dolok Pinapan an, martangiang ma hamu tu ompunta mulajadi na bolon,
pangido hamu ma nasa sipangidoan mu, dung i lehononna ma dihamu”.
Dang
sadia leleng rap tarsunggul ma nasida rap marsipaboaan nipi ma nasida na dua,
hape apala dos do nipi ni nasida. Ninna si lingga ma mandok anggina i, “beta ma
taulahon anggia songon nanidok ni natua-tua i, atik boha tahe adong nanaeng
lehonon ni namarhuaso i huompa pe ho annon”. Dialusi si Purba ma “beta ma tutu
hahang, dang sai binoto i, atik na toho do pandohan ni natua-tua i”.
Borhat
ma nasida nadua manangkohi dolok Pinapan i jala marsitogu-toguan ma nasida
nadua, gabe dang diingot be na male. Anggo diroha nasida bohama asa hatop sahat
jala asa martangiang nasida atik boha tutu adong lehononni namarhuaso i tu
nasida. Sai didalani ma sipata maradi sipata di ompa si Lingga anggina i laho
nangkok tu ginjang. Dung sai didalani sahat ma nasida tu punsu ni dolok jala
ditatap nasida ma dompak rura i, di ida ma tutu haulion i sian ginjang.
Dungi
dipungka nasida ma partonggoan i huhut ma disurakhon nasida asa dilehon tu
nasida manang aha pe taho na boi sipanganon allangon ni nasida. Nunga marpiga
ombas nasida na martangiang i alai dang adong dope na dapot. Sahat ma tu na
opat ari sai martonggo nasida manjouhon tu mula jadi nabolon. Di palima arihon,
dung bollang simalolong ni halaki na dua dibereng ma dijolo nasida sere na
balga situtu, pola do olat ni nasa ulu ni hoda bolon na. Humordit jala mansai
las ma roha nasida memereng i, dang diingot be namale. Marsurak jala manortori
ma nasida mamereng balga ni sere i.
Didok
si Lingga ma tu anggina “Jaga ma jolo dison anggia asa laho ahu tuat tu huta
mangalap sipanganonta, jala huboan ma saotik omas on songon manuhor
sipanganonta. Dialusi angina i ma “olo hahang, lao ma ho hu jaga pe dison jala
boan ma angka naringkot tu son, asa boi taboan omas on tu huta, ninna si Purba
mandok hahang na i”. Dungi borhat ma si Lingga jala nunga tung mansai las
rohana. Suang songoni ma tahe molo dung adong disi arta i, disi ma mangula
sibolis i mambahen jolma i mangulahon angka na so ture. Ai sian arta i do mula
ni parguluton, parbadaan dohot angka ula-ula naso hinalomohon ni si tigor roha.
Alani arta do gabe olo tubu bada ingkon mardomu di tano rara na martinodohon
jala alani arta do sipata gabe dang arga hosa ni jolma. Nang songoni do si
Lingga dohot tinodohonna si Purba.
Dung
laho si Lingga tuat tu huta mangalap siallangonna, diela-ela sibolis i do si
Purba jala didokma “Ah,…magopo nai tahe bagi duaon omas on, dang tumagon ma
holan diahu? Boha ma baenon asa unang dohot be si Lingga mambagi arta on?.
Dibuat ma hau-hau, di ongkal ma tano i, dibaen ibana ma robung-robung na bagas
jala dipambaheni ma disi angka runja-runja
na rantos asa molo mardalan annon hahana i, tarrobung jala masuk ma
tu robung na dung binahenna i asa mate. Dungi holan di ibana ma omas nabolon i.
Nang si Lingga pe tong do disonggopi sibolis i mandok. “Ah.. holan di ho do omas
i, ai ho do na ulloja mangompa anggimi tu ginjang jala tangiangmu do na
ditangihon namarhuaso i”. Dungi di lului ibana ma angkal laho pamatehon anggina
i. Dibahen ma putas tu sipanganon i, ai dirohana dung diallang si Purba annon
sipanganon na binoanna i mate ma ibana dungi holan di ibana ma arta i.
Dang
sadia leleng sahat ma si Lingga muse tu punsu ni Dolok i jala dibereng ibana ma
tinodohonna i nunga jonjong disi paimahon ibana. Marsurak ma ibana paboahon
harorona i didok ma “Nunga ro ahu anggi mamboan sipanganon” huhutma marlojong
ibana. Hape naso panagaman ni ibana, pintor tarjollung ma ibana tu robung na
bagas jala pintor ribak ma butuhana tu runja-runja na adong di bagas robung i
laos mate ma satongkin i. Holan dibereng si Purba nunga mate hahana i, mengkel
ma ibana jala didadapothon gobung hamatean ni hahana i, lasma rohana jala pintor
dibuat ma sipanganon naung binoan nai. Dung diallang ma sipanganon i alai dang
tagam rohana, jala holan ibondut sahali dope nunga peak ibana jala pintor mate.
Dilaon ni ari dung lam leleng, sadari, dua ari sahat tu namar taon lam sumurut
ma omas nabolon i tu toru ni tano, jala dang adong nanggo sahalak sian parhuta
i namamboto.
Ido alana asa
gabe adong mas di Dolok Pinapan i.
Bagus banget cerutanya
BalasHapus